یکی از برنامه های بی چون چرای خانواده های ایرانی در اسفند ماه، خانه تکانی عید است. یک سنت دیرینه برای تمیز کردن تمام قسمت های خانه و استقبال از بهار. شاید برایتان سوال باشد که خانه تکانی از کی و کجا شروع شد و به نسل امروز رسید.
در پاسخ به این سوال باید بگویم در روزگاران قدیم که بخاری گاز و پکیج و شوفاژ وجود نداشت، بخاری های نفتی و کرسی وظیفه گرم کردن خانه را به عهده داشتند. سوخت این بخاری ها از طریق نفت یا هیزم بود و دوده بر جای میگذاشت. از این رو خانه تکانی در اصل به معنی پاک کردن دوده ها و جرم هایی بوده است که در فصل های سرد سال روی در دیوار خانه نشسته بود.
اما این روزها که خبری از کرسی و بخاری نفتی نیست، چرا باید خانه تکانی کنیم و اصلا خانه تکانی را از کجا شروع کنیم؟! داشتن یک برنامه میتواند به کار خانه تکانی شما نظم دهد، پس تا پایان این نوشته با مجله اینترنتی پاساژ همراه باشید تا برنامه خانه تکانی را باهم مرور کنیم.
تفاوت خانه تکانی های جدید با خانه تکانی قدیم
گفتم که در قدیم، خانه تکانی برای زدودن دوده و جرم بود. اگرچه در زندگی امروزی خبری از بخاری نفتی و دوده نیست، اما آلودگی های هوای شهری نیز دست کمی از دوده ندارد، پس همچنان ناگریزیم خانه تکانی را انجام دهیم.
اما در هر صورت خانه تکانی های امروزی ساده تر از ایام قدیم است و فراموش نکنید که خانه تکانی با تمام سختی و آسانی هایش برایمان لذت بخش است چراکه تمیزی و بوی خوش بهار را در خانه جاری میکند.
تمیز کردن خانه قبل از فرا رسیدن فصل بهار، فرصتی برای حذف وسایل اضافی و تغییر و تحولاتی در داخل خانه است. در این ایام میتوان تمیز کاری های عقب افتاده را جبران کرد و همه چیز را از نو در جای مناسب خود قرار داد. وسایلی که نیاز به تعمیر دارند هم در ایام خانه تکانی تعمیر و اصلاح میشوند و در یک کلام خانه و وسایل و البته خانواده آماده ورود بهار میشوند.
چراکه پس از اتمام تمیزکاری فضای داخلی خانه حسابی بهاری میشود. تمام گرد و غبارها پاک شده‌اند، خانه شاداب و تمیز است و شما از نظر روحی و جسمی حال بهتری دارید.
چه زمانی برای شروع خانه تکانی مناسب تر است؟
اینکه خانه تکانی را کِی شروع کنید، کاملاً بستگی به خودتان دارد. اینکه کارمند هستید یا خانه دار و با چه سرعتی کارها را انجام میدهید. خانه شما چند متر است و چقدر وسیله داخل خانه دارید. آیا برای خانه تکانی عید، کمک کار دارید و یا قرار است به تنهایی کارها را انجام دهید و سوالاتی از این دست.
اگر خانه دار باشید، دست شما برای زمان بندی باز است و میتوانید در طول ماه اسفند خانه تکانی را شروع کنید و آرام آرام کارهای نظافتی را انجام دهید. اما اگر کارمند باشید، احتمالا روزهای تعطیل یا آخر هفته را برای خانه تکانی انتخاب میکنید.
معمولا خانه تکانی از نیمه های اسفند شروع میشود و با یک برنامه ریزی خوب میتوانید کارهای قسمت های مختلف خانه را به خوبی انجام دهید و به پایان برسانید. به یاد داشته باشید که برای خانه تکانی عید حتما از اعضای خانه کمک بگیرید. این کار علاوه بر اینکه حس مسئولیت پذیری آنها را افزایش میدهد، باعث سبک تر شدن و افزایش سرعت انجام کارها میشود.
چطور و از کجا خانه تکانی را شروع کنیم؟
اگر تا به حال تجربه خانه تکانی داشته باشید، میدانید که کافیست تصمیم بگیرید و شروع کنید، بقیه مراحل و کارها پشت سر هم اتفاق می افتند. اگر یک برنامه برای انجام کارها داشته باشید، میدانید که باید کارهایتان را پله پله انجام بدهید.
مثلا روی یک کاغذ بنویسید که از کجا باید شروع کنید و چه کارهایی را باید انجام بدهید. فکر میکنید بهتر است کدام قسمت در ابتدای کار قرار بگیرد و کدام بخش از خانه در اتنها باید نظافت شود. چه وسایلی در سال گذشته بدون مصرف باقی مانده اند و باید حذف شوند و چه وسایلی را جایگزین آنها میکنید. چه وسایلی نیاز به تعمیر دارند و در آخر چه تغییراتی در ساختار و چیدمان خانه قرار است که انجام شود.
اگر چنین برنامه ای تنظیم کنید، به راحتی میتوانید کارهایتان را اولویت بندی کنید، از کجا و کدام بخش خانه شروع کنید و در کدام بخش خانه به پایان برسید. داشتن این برنامه کارهای شما را با سرعت و دقت بالاتری پیش میبرد و از سردرگمی جلوگیری میکند.
چک لیست خانه تکانی عید
برای اینکه خانه تکانی را بهتر انجام دهید و چیزی از قلم نیفتد، لازم است یک چک لیست داشته باشید برای کارهایی که باید انجام شوند.
برنامه هر روز شما مشخص است و با انجام هرکار از لیست شما، نظافت یکی از بخش های خانه به پایان رسیده و انگیزه شما برای ادامه کار بیشتر خواهد شد. اما چه مواردی در این چک لیست قرار میگیرند؟
شستن ملحفه ها و سرویس روتختی
اگرچه به لحاظ بهداشتی لازم است ماهیانه یکبار سرویس روتختی، ملحفه، روبالشتی و کاور تخت و پتو شسته شوند، اما اگر به هر دلیل فراموش کرده اید آنها را بشوئید، خانه تکانی بهترین فرصت برای شستن آنهاست. فقط فراموش نکنید که ملحفه های سفید را از رنگی جدا کنید و سپس همرنگ ها را باهم بشوئید.
شستن پرده ها
یکی دیگر از مواردی که حتما باید در لیست خانه تکانی شما قرار بگیرد،شستن پرده است. اگرچه بعضی از خانواده ها، هرفصل یا هر شش ماه یکبار پرده ها را میشویند، اما از آنجایی که گرد و خاک و غبار به راحتی روی پرده و تار و پودهایش نفوذ میکند، برای داشتن خانه تمیز در آستانه عید لازم است پرده ها را نیز بشوئید.
اگر پرده های خانه شما زیاد و سنگین است و شستن آن دستور العمل خاصی دارد، بهتر است شستن پرده را به خشکشویی بسپارید تا تمیز و اتو کشیده به شما تحویل دهد.
اگر پرده ها از نوع کرکره ای هستند و در خانه بخارشوی دارید، میتوانید بدون جدا کردن پرده از جای خود، آنها را تمیز و البته ضدعفونی کنید.
نظافت درب و دیوارها
نظافت درب و دیوار ها را شاید بتوان عمده ترین بخش خانه تکانی دانست. در این مورد هم اگر دیوارهای شما رنگ نقاشی است، میتوانید با یک اسفنج، کمی آب و کف و یک دستمال نمدار، دیوارها را به راحتی تمیز کنید. برای این مورد نیز بخار شوی میتواند کار شما را کمی ساده تر و البته سریعتر کند.
موقع تمیز کردن درب ها، لازم است به دستگیره ها قسمت‌های اطراف آن بیشتر توجه کنید چون به واسطه باز و بسته شدن در طول سال، آلودگی بیشتری دارد.
تمیز کردن آشپزخانه و کابینت ها
آشپزخانه را میتوان یکی از ارکان اصلی خانه تکانی دانست چون تمیز کردن آشپزخانه خود به تنهایی، یعنی شستن و نظافت کل ظروف داخا خانه. برای تمیز کردن آشپزخانه بهتر است از کابینت ها شروع کنید. هریک از کابینت ها را به طور کامل تخلیه کنید، لوازم دور ریختی را دور بریزید و بقیه لوازم را مرتب و منظم در جای خود قرار دهید.
ظروف داخلی را به طور کامل بشوئید و پس از خشک شدن در جای اول قرار دهید. برای نظافت کابینتی که شیشه های حبوبات و ادویه ها در آن است، لازم است شسشه یا ظروف حبوبات و ادویه را خالی کنید، بشوئید و مجددا پر کنید و در جای خود قرار دهید. این کار باعث میشود جای لک دست روی شیشه های حبوبات نباشد.
نظافت فرش ها
یکی دیگر از کارهایی که میتواند خیال شما را راحت کند که خانه تکانی به نحو احسن انجام شده، نظافت و شستن فرش هاست. اگر حیاط دارید و امکان شستن فرش ها وجود دارد، پیشنهاد میشود حتما سالی یکبار فرش ها و قالی های قسمت های مختلف خانه را بشوئید و اگر این امکان را ندارید، کار را به قالی شویی بسپارید.
اگر هم فرش ها شما نو و تمیز هستند، برای تمیزی بیشتر و اطمینان از نظافت همه قسمت های خانه از شامپو فرش استفاده کنید.
تمیز کردن مبل ها
تمیز کردن مبل میتواند تمیزی قسمت پذیرایی خانه را تضمین کند. پس لازم است با شامپو فرش یا شوینده مناسب مبل، روکش ها را به طور کامل تمیز کنید.
برای این کار به یک اسفنج و شوینده مناسب نیاز دارید. پس از تمیز کردن رویه های مبل، آنها را در فضای آزاد یا نزدیک پنجره قرار دهید تا هرچه سریعتر خشک شوند و رطوبت در بافت آن باقی نماند. چراکه باقی ماندن رطوبت در پارچه، میتواند باعث ایجاد بوی بد یا بد فرم شدن آن شود.
اگر بخارشوی داشته باشید، این قسمت نیز به راحتی انجام میشود و اگر تعداد مبل های شما زیاد است، میتوانید از خشک شویی یا مراکز خدماتی برای این کار استفاده کنید.
نظافت بالکن و پنجره ها
اگر خانه شما بالکن دارد، به احتمال زیاد در این قسمت گلدان هایی دارید که لازم است برای عید کمی آنها را مرتب کنید. گلدان را عوض کنید، گل را هرس کنید یا خاک گلدان را بررسی نمائید.
اگر وسایل اضافی خود را در بالکن قرار داده اید، میتوانید موارد اضافی و بی مصرف را حذف کنید و وسایل مورد استفاده را سازماندهی کنید.
علاوه بر این لازم است درب و شیشه های بالکن و سایر پنجره های خانه را با شیشه شوی و شوینده های بهداشتی، کاملاً تمیز کنید. تمیز بودن پنجره ها یعنی داشتن یه قاب قشنگ بهاری در روزهای سال نو که میتوانید از آن لذت ببرید.
نظم دادن به کمد دیواری و کمد لباس ها
کمد دیواری و کمد لباس جزو قسمت هایی است که حتما باید مورد بررسی قرار بگیرد. چراکه ممکن است برخی لباس ها را دیگر استفاده نکنید و یا برخی از آنها به شما کوچک شده باشد. در این صورت بهتر است این لباس ها را جدا کنید و آنها را دور بریزید.
همچنین ممکن است در کمد دیواری خود وسایل و لوازمی پیدا کنید که دیگر به کار شما نیاید. مثل جزوه های قدیمی دانشگاه، کتاب ها و مجلات قدیمی و بدون استفاده، ابزارهایی که خراب شده اند و کارایی ندارند و به طور کلی لوازمی که شما در طول سال گذشته به آنها مراجعه نکرده اید.
نگهداری این وسایل و لباس هایی که دیگر کارایی ندارند، فقط فضایی را در کمد شما اشغال کرده اند و در نهایت بهم ریختگی ایجاد میکنند. با خودتان روراست باشید و آنها را حذف کنید!
سرویس ابزارهای تمیزکاری
لازم است ابزارها و لوازم تمیز کاری که در طول سال برای تمیز کردن خانه به ما کمک میکنند را تمیز کرده و اگر نیاز به تعویض قطعات دارند، در اولویت قرار دهیم.
جاروبرقی، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و جارو شارژی از این قبیل وسایل هستند. اگر لازم است کیسه جاروبرقی خود را تعویض نمائید. قطعات پلاستیکی جاروبرقی را هم با آب داغ و شوینده بشویید و تمام پرز و موهایی که به آنها چسبیده است را جدا کنید.
تمیز کردن و نگهداری از ماشین لباسشویی کمک میکند که طول عمر بیشتری داشته باشد و بهتر کار کند. همچنین تمیز کردن آن از ایجاد بوی بد جلوگیری کرده و شما را از پرداخت هزینه‌های زیاد برای تعمیر و نگهداری نجات میدهد. تمام مجراهای آب، فیلترها و واشرها را تمیز کنید و پرزها را از آنها جدا کنید. قسمت‌های بیرونی را هم با یک اسپری تمیزکننده‌ی معمولی تمیز کنید.
سرویس بهداشتی و حمام
سرویس بهداشتی و حمام نیز باید در طول سال و به طور دائم شسته شوند، اما ضدعفونی کردن سرامیک های این بخش، در خانه تکانی باید حتما انجام شوند.
با کمک یک پارچه‌ی نازک و محلول آب و شوینده، درهای شیشه‌ای و دیوارهای سرویس بهداشتی و حمام را بشویید. با کمی پودر ماشین لباسشویی و سرکه به سراغ برق انداختن دوش و شیر آلات بروید تا مثل روز اول براق درخشان شوند. آینه روشویی را نیز به خوبی تمیز کنید و اگر در این قسمت لوازم دکوری و تزئینی دارید، قبل از شروع تمیز کاری خارج کنید.
تمیز کردن انباری
تمیز کردن انباری علاوه بر سازماندهی به لوازم داخل انباری، باعث حذف وسایل اضافی از آن میشود. اگر در انباری خانه شما لوازمی وجود دارند که بیش از یک سال است که سراغی از آنها نگرفته اید، مطمئن باشید که در آینده هم به کار شما نخواهند آمد.
پس آینده نگری را کنار بگذارید و وسایل اضافی را دور بریزید یا اگر یک وسیله کاربردی است اما مدت هاست که از آن استفاده نمیکنید، آن را به یک موسسه خیریه اهدا کنید. در این صورت ممکن است آن وسیله بلااستفاده برای شما، کار یک نفر دیگر را راه بیندازد.
چه کاری را در چه ساعتی از روز انجام دهیم؟
اگر برنامه خانه تکانی خود را مشخص کرده باشید، لازم است که انجام کارهای خود را در طول روز تقسیم بندی کنید. به عبارت دیگر در هر بخش از روز تعدادی از کارها را انجام دهید. اما چگونه؟
در اینجا به شما میگوییم که بهتر است کدام کار در کدام قسمت از روز انجام شود تا شما بهترین نتیجه را از خانه تکانی خود بگیرید و کارها را با سرعت بالاتری انجام دهید.
کارهایی که باید در ابتدای روز انجام دهید
- ملحفه‌ها و روبالشی‌ها را جدا کنید. روتختی‌ها و روکش لحاف‌ها را هم جدا کنید و همه را در ماشین لباسشویی بگذارید تا تمیز شوند. سپس بالش‌ها و پتوها و تشک ها را تمیز کنید.
- سطل زباله و سطل بازیافت را خالی کنید و به فضای بیرون ببرید. آنها را بشویید و ضدعفونی کنید. سپس زیر آفتاب قرار دهید تا خشک شوند.
- ملحفه‌های شسته شده را پهن کنید و سری بعدی را در ماشین لباسشویی بریزید.
- داخل فر و روی اجاق گاز را تمیز کنید.
- لباس های شستنی را از کمد بیرون بیاورید و آنها را بر اساس جنس و رنگ، تفکیک کنید و نوبت به نوبت در ماشین لباس شویی بریزید و به آفتاب برسانید.
کارهایی که باید در وسط روز یا بعد از ظهر انجام دهید
- موکت‌ها، پارکت، سنگ کف و فرش‌ها را تمیز و لکه‌گیری کنید.
- گرد و غبار را از روی وسایل پاک کنید. میتوانید این کار را از کتابخانه شروع کنید و سپس به سراغ بالای کابینت‌ها بروید. بعد از آن لامپ‌ها، وسایل روشنایی، مبلمان، درها، قاب عکس‌ها و مابقی وسایل را گردگیری کنید. فراموش نکنید لبه‌ی قرنیزها و پشت کنسول و کمدها را هم غبارروبی کنید.
- مبلمان چوبی خود را تمیز کنید. ابتدا آن را غبار روبی کنید.
- درهای کابینت را با کمک یک محلول شوینده پاک کنید، سپس در صورت نیاز روغن مخصوص بزنید. برای تمیز کردن درهای کابینت از یک پارچه‌ی میکروفایبر استفاده کنید.
- درب ها و دستگیره و محدوده‌ی اطراف آن را حسابی تمیز کنید.
- پنجره‌ها را تمیز کنید. اگر قابلیت جدا شدن دارند میتوانید آنها را پایین آورده و تمیز کنید. تمام شیارهای قاب پنجره را هم تمیز کنید.
کارهایی که میتوانید در شب انجام دهید
- ملحفه های خشک شده را روکش کنید.
- سطل‌های زباله را به جای خودشان برگردانید.
- زیر مبل‌ها و فرش‌ها را جارو بکشید.
- صندلی‌ها و میز غذاخوری را تمیز کنید.
سخن پایانی
خانه تکانی همیشه ما را به یاد کارهای سخت و خستگی‌های عمیق می‌اندازد. اما اگر روش‌های قدیمی را کنار بگذاریم و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشیم نه تنها خستگی به همراه ندارد، بلکه از انجام کارها خوشحال هم می‌شویم.
می‌توانیم برای انجام کارها از دوستان یا اعضای خانواده هم کمک بگیریم تا در کنار هم از خانه تکانی لذت ببریم. بله، دستورالعمل جامع خانه تکانی سخت‌ترین تمیزکاری‌ها را لذت‌بخش میکند.
دیدگاهتان را بنویسید